ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้ หมายถึงอะไร? สำนวน สุภาษิตไทยที่กล่าวว่า "ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้ ไม่มีหนี้เขาก็ไม่ทวง" หมายถึง (สำ) ก. ไม่มีเหตุย่อมไม่มีผล. อ้างอิงจาก พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔
สำนวน ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้ ใช้ในการเปรียบเปรยถึง การไม่มีเหตุย่อมไม่มีผล.
ของสํานวน ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้ ปกติสุนัขจะถ่ายบริเวณที่มีความสกปรก ถ้าพื้นที่ใดสะอาดหมามักจะไม่มาถ่าย ดังนั้นจึงได้นำเอาสำนวนดังกล่าวมาใช้ในการเปรียบเทียบถึง การไม่มีเหตุย่อมไม่มีผล ที่จะทำให้เรื่องต่างๆเกิดขึ้น จะต้องเกิดจากเหตุก่อน ถึงจะเกิดผลตามมาในภายหลัง.
- ไม่มี หมายถึง ว. มิ, คำปฏิเสธความหมายของคำที่อยู่ถัดไป เช่น ไม่กิน ไม่ดี, ถ้าอยู่ท้ายคำ ต้องมีคำ หา อยู่หน้า เช่น หากินไม่.
- มูลฝอย หมายถึง น. เศษสิ่งของที่ทิ้งแล้ว, หยากเยื่อ, กุมฝอย หรือ คุมฝอย ก็ว่า.
- หมา หมายถึง น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมหลายชนิดหลายสกุล ในวงศ์ Canidae มีรูปร่างและสีสันแตกต่างกัน ลำตัวมีขนปกคลุม หัวอาจยาวและแหลม หรือกลมและสั้น มีเขี้ยว ๒ คู่ ตีนหน้ามี ๕ นิ้ว ตีนหลังมี ๔ นิ้ว ซ่อนเล็บไม่ได้ อวัยวะเพศของตัวผู้มีกระดูกอยู่ภายใน ๑ ชิ้น หางค่อนข้างยาว ที่ยังคงเป็นสัตว์ป่า เช่น หมาใน [Cuon alpinus (Pallas)] ที่เลี้ยงเป็นสัตว์บ้าน คือ ชนิด Canis familiaris (Linn.) บางพันธุ์สามารถนำมาฝึกหัดให้ช่วยงานของมนุษย์ได้ เช่นสุนัขสงครามหรือสุนัขตำรวจ.
- ขี้ หมายถึง (๒) น. กากอาหารที่ร่างกายไม่ต้องการแล้วขับถ่ายออกทางทวารหนัก, อุจจาระ, ราชาศัพท์ว่า พระบังคนหนัก, สิ่งที่ร่างกายขับถ่ายออกมาเกรอะกรังอยู่ เช่น ขี้ไคล ขี้รังแค ขี้หู ขี้ตา, ใช้ประกอบหน้าคำ หมายความว่า เป็นสิ่งที่สกปรก เช่น ขี้เลน ขี้ดิน ขี้ทราย, โดยปริยายหมายความถึงสิ่งที่ไม่ต้องการ เช่น ขี้ตะกั่ว, เศษหรือกากที่ออกมาจากสิ่งนั้น ๆ เช่น ขี้กบ ขี้เลื่อย.
ตัวอย่างการใช้งานสำนวน ไม่มีมูลหมาไม่ขี้ ในประโยค
1. สมชายพูดกับสมหมายว่า ” หัวหน้าจะเพิ่มเงินเดือนให้พนักงานในบริษัททุกคนแล้วสิ้นปีนี้จะได้โบนัสอีก ”
2. สมหมายไม่ค่อยเชื่อเลยตามว่า ” จริงหรอ ?” สมชายยืนยันว่าจริงเพราะไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้หรอก
3. ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้ หมายถึงเรื่องที่เล่าๆกันอยู่ อาจจะมีข้อมูลเป็นจริงอยู่บ้าง เพราะไม่เช่นนั้นอยู่ดีๆ คงไม่มีคนพูดขึ้นมาลอยๆได้ สำนวนนี้มักมีคำต่อท้ายคือ “ ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้ ไม่มีหนี้เขาก็ไม่ทวง ”
4. ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้ คนโบราณท่านนิยมใช้อธิบายว่า สิ่งใด ๆ ก็ตามย่อมเกิดจากเหตุ ซึ่งตรงกับพุทธศาสนสุภาษิตที่ว่า ผลย่อมเกิดแต่เหตุ ดังนั้นเมื่ออะไรขึ้นก็ตาม แสดงว่ามันต้องมีเหตุ ผลมันถึงเกิดขึ้น และคนโบราณยังใช้สำนวนสุภาษิตไทยคำนี้สอนให้เราแก้ปัญหาที่ต้นเหตุ ซึ่งจะสามารถแก้ปัญหาได้อย่างเบ็ดเสร็จเด็ดขาด เพราะถ้าเราไม่แก้ไขที่เหตุ ปัญหาดังกล่าวก้จะวนเวียนกลับมาอีก ไม่จบไม่สิ้น.
5. ส่วนใหญ่ไม่มีความหมายตรงตามตัว แต่เป็นความหมายแฝงไม่เน้นการสั่งสอนแต่แฝงคติเตือนใจให้นำไปปฏิบัติได้ เช่น ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้
6. ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้ ต้องมีเหตุผลจึงมีการกระทำ มีหมาที่ไหน มีหมัดที่นั้น การเปรียบเทียบว่าของสองสิ่งที่ต้องคู่กันอยู่เสมอเหมือนความดีกับความชั่วเป็นของคู่กัน ขี้ไม่ให้หมากิน.
7. เทียบสำนวน สุภาษิต คำพังเพย ไทยกลาง “ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้”. เทียบเคียงกำบ่าเก่า-คำไทยกลาง “เนื้อไม่เน่าหนอนไม่ไช เรื่องไม่จริงคงไม่มีคนเล่า”.
8. คนสีเดียวกันวิจารณ์ทำนอง "ไม่มีมูลฝอยหมาไม่ขี้" จริงหรือไม่รู้อยู่แก่ใจแล้วเล่าขานกันว่า "แม็ค" ลูกน้องของคนสนิท "เฮียคนดัง" ย่านประตูน้ำเข้ามาทำธุรกิจมัวๆ.