สำนวน ทำคุณบูชาโทษนั้นใช้ในการเปรียบเปรยถึง การทำความดีกับผู้อื่น แต่กลับได้รับผลร้าย มักใช้คู่กับ โปรดสัตว์ได้บาป. ซึ่งมักจะกล่าวร่วมกันว่า ทำคุณบูชาโทษ โปรดสัตว์ได้บาป.
ที่มาของสำนวน ทำคุณบูชาโทษ โปรดสัตว์ได้บาป มักใช้ในการเปรียบเทียบถึงการให้ความช่วยเหลือ คนหรือสัตว์ หรือทำความดีอย่างหนึ่งด้วยความปรารถณาดี แต่กลับได้เป็นผลร้ายกลับมา เช่น ชาวบ้านนินทาให้ร้าย คนเข้าใจผิดในเจตนาดีของเรา หรือ บุคคลนั้นกลับมาเนรคุณให้ร้ายในภายหลัง
- ทำ หมายถึง (๑) ก. กระทำ, ประกอบขึ้น, ผลิตขึ้น, สร้างขึ้น, ก่อขึ้น, เช่น ทำเก้าอี้ ทำโต๊ะ ทำรองเท้า ทำรัง
- คุณ หมายถึง (๑) [คุน, คุนนะ-] น. ความดีที่มีประจำอยู่ในสิ่งนั้น ๆ เช่น คุณของแผ่นดิน, ความดีที่มีต่อสิ่งต่าง ๆ เช่น ไม่รู้คุณข้าวแดงแกงร้อน
- บูชา หมายถึง (๑) ก. แสดงความเคารพบุคคลหรือสิ่งที่นับถือด้วยเครื่องสักการะ มีดอกไม้ ธูป เทียน เป็นต้น เช่น บูชาพระ บูชาเทวดา บูชาไฟ, ยกย่องเทิดทูนด้วยความนับถือหรือเลื่อมใสในความรู้ความสามารถ เช่น บูชาวีรบุรุษ บูชาความรู้ บูชาฝีมือ (ป., ส. ปูชา).
- โทษ หมายถึง (๑) [โทด, โทดสะ-] น. ความไม่ดี, ความชั่ว, เช่น โทษแห่งความเกียจคร้าน, ความผิด เช่น กล่าวโทษ, ผลแห่งความผิดที่ต้องรับ เช่น ถูกลงโทษ, ผลร้าย เช่น ยาเสพติดให้โทษ. (ส.; ป. โทส).
- โปรด หมายถึง (๑) [โปฺรด] ก. ถูกใจหรือพอใจมาก เช่น โปรดสิ่งสวยงาม, แสดงความเมตตากรุณาโดยปลดเปลื้องความเดือดร้อนเป็นต้น เช่น โปรดข้าพเจ้าสักครั้ง, ใช้ประกอบหน้ากริยา แสดงความขอร้องอย่างสุภาพ เช่น โปรดนั่งนิ่ง ๆ. (ข. โปฺรส).
- สัตว์ หมายถึง [สัดตะวะ-, สัด] น. สิ่งมีชีวิตซึ่งแตกต่างไปจากพรรณไม้ ส่วนมากมีความรู้สึกและเคลื่อนไหวย้ายที่ไปได้เอง, ความหมายที่ใช้กันเป็นสามัญหมายถึง สัตว์ที่ไม่ใช่คน, เดรัจฉาน. (ส. สตฺตฺว; ป. สตฺต).
- ได้ หมายถึง (๑) ก. รับมาหรือตกมาเป็นของตัว เช่น ได้เงิน ได้ลูกได้แผล
- บาป หมายถึง (๑) [บาบ, บาบปะ-] น. การกระทำผิดหลักคำสอนหรือข้อห้ามในศาสนา (ป., ส. ปาป).
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน ทำคุณบูชาโทษ โปรดสัตว์ได้บาป ในประโยค
1. ชาวบ้านนินทาให้ร้าย คนเข้าใจผิดในเจตนาดีของเรา หรือ บุคคลนั้นกลับมาเนรคุณให้ร้ายในภายหลัง2. ทำคุณบูชาโทษ โปรดสัตว์ได้บาป. ลูกชายชาวประมงเป็นผู้ที่มีเมตตาจิตคิดช่วยเหลือผู้ที่ตกทุกข์ได้ยาก. ตั้งจิตอธิษฐานต่อเจ้าทะเลไว้ว่า. ตนเกิดมาเป็นคนยากจน.
3. โชคยังดีที่เจ้าหน้าที่ตำรวจเขตเหอตงของเมืองหลินอี๋ได้ตรวจสอบจากกล้องวงจรปิดของแยกจราจร ... เขาเปิดประตูรถวิ่งลงมาและช่วยยกซาเล้งที่ทับขาออกให้ชายชรา ... ป่านนี้คนรับเคราะห์คงได้ “ทำคุณบูชาโทษ โปรดสัตว์ได้บาป” ไปแล้ว
4. ทำคุณบูชาโทษจริงๆ ฉันเก็บโทรศัพท์มือถือได้ในห้างสรรพสินค้า ก็โทรตามหาเจ้าของ แต่กลับถูกเจ้าของโทรศัพท์มองว่าฉันเป็นขโมยไปเสียได้
5. น่าเห็นใจหล่อนจริงๆ ไปรับเลี้ยงเด็กกำพร้ามาคอยเลี้ยงดูเป็นอย่างดี รักเหมือนลูก แต่เด็กคนนั้นกลับพาพวกมาขโมยของในบ้าน ทำคุณบูชาโทษแท้ๆ
6. เคยได้ยินคนบ่นไหมว่า “ทำคุณบูชาโทษ โปรดสัตว์ได้บาป” อันที่จริงทำบุญย่อมได้บุญ ทำบาปย่อมได้บาป.
7. เข้ากับสุภาษิตที่ว่า “ทำคุณบูชาโทษ โปรดสัตว์ได้บาป” จริงๆ ... ในเวลาต่อมาตำรวจมาถึงที่เกิดเหตุ พ่อแม่ของเด็กถูกคุมตัวไปสอบปากคำ ...
8. การบำเพ็ญประโยชน์ โดยไม่ฉลาดในประโยชน์ จะนำความสุขมาให้ไม่ได้เลย ... (ขุ.ชา.เอก.๒๗/๑๕) เคยได้ยินคนบ่นไหมว่า “ทำคุณบูชาโทษ โปรดสัตว์ได้บาป”
9. ทำคุณบูชาโทษ โปรดสัตว์ได้บาป". อันที่จริง ทำบุญย่อมได้บุญ ทำบาปย่อมได้บาป ... ทำดีย่อมได้ดี ทำชั่วย่อมได้ชั่ว.
10. ทำคุณบูชาโทษโปรดสัตว์ได้บาป สำนวนนี้มีความหมายว่าทำคุณแต่กลับเป็นโทษ ทำดีแต่กลับเป็นร้าย หรือ การช่วยเหลือผู้อื่นด้วยเจตนาดี แต่กลับกลายเป็นได้รับโทษตอบแทน
11. ทำคุณบูชาโทษโปรดสัตว์ได้บาป สำนวนนี้มีความหมายว่าทำคุณแต่กลับเป็นโทษ ทำดีแต่กลับเป็นร้าย หรือ การช่วยเหลือผู้อื่นด้วยเจตนาดี แต่กลับกลายเป็นได้รับโทษตอบแทน.
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔