สำนวน หวานเป็นลม ขมเป็นยา นั้นมักที่จะใช้ในการเตือนสติ และนิยมใช้ในการเปรียบเปรยถึง คำพูดที่หวานหูน่าฟัง คำชื่นชมมักจะทำให้เราลืมตัว อาจจะไม่ดีเท่าคำว่ากล่าวติติงฟังแล้วไม่รื่นหูแต่มักมีประโยชน์ทำให้เรามีสติ ทำเราให้คิดได้
ที่มาของสำนวน หวานเป็นลม ขมเป็นยา สำนวน "หวานเป็นลม ขมเป็นยา" เป็นสำนวนที่มีที่มาจากอาหาร คือ อาหารที่มีรสหวาน ของหวาน กินมาก ๆ อาจให้โทษกับร่างกายหรือทำให้ไม่สบายได้ แต่อาหารที่มีรสขมเช่นผักบางชนิด จะให้คุณประโยชน์แก่ร่างกาย หรือมีสรรพคุณเป็นยารักษาโรค ทำให้ร่างกายแข็งแรงนั่นเอง
- หวาน หมายถึง ว. มีรสอย่างรสนํ้าตาล
- เป็น หมายถึง ก. คำกริยาสำหรับแสดงความสัมพันธ์ระหว่างคำกับคำเพื่อให้เห็นว่าคำหน้าและคำหลังมีภาวะ คือ ความมี ความเป็น เกี่ยวข้องกันอย่างไร เช่น ท่านเป็นเจ้า เขาเป็นนาย.
- ลม หมายถึง น. ชื่อโรคชนิดหนึ่ง มีอาการหลายอย่าง เช่น วิงเวียน หน้ามืด คลื่นเหียน, ถ้าอาการรุนแรงอาจถึงแก่สิ้นสติหรือตายได้ เช่น เขาเป็นลมแน่นิ่งไป.
- ขม หมายถึง ว. รสอย่างหนึ่งอย่างรสสะเดาหรือบอระเพ็ด.
- ยา หมายถึง (๑) น. สิ่งที่ใช้แก้หรือป้องกันโรค หรือบำรุงร่างกาย เรียกชื่อต่าง ๆ กัน คือ เรียกตามลักษณะก็มี เช่น ยาผง ยาเม็ด ยานํ้า เรียกตามสีก็มี เช่น ยาแดง ยาเขียว ยาเหลือง ยาดำ เรียกตามรสหรือกลิ่นก็มี เช่น ยาขม ยาหอม เรียกตามวิธีทำก็มี เช่น ยาต้ม ยากลั่น ยาดอง เรียกตามกิริยาที่ใช้ก็มี เช่น ยากวาด ยากิน ยาฉีด ยาดม ยาอม
ตัวอย่างการใช้งานสำนวน หวานเป็นลม ขมเป็นยา ในประโยค
1. เธออย่าไปโกรธเคืองเขาในสิ่งที่ถูกติติงมาเลย โบราณว่าหวานเป็นลมขมเป็นยา เธอต้องมีเหตุผลรู้จักรับฟังคำวิพากษ์วิจารณ์ของผู้อื่น2. หวานเป็นลม ขมเป็นยา หมายถึงอะไร คือตอนเด็ก ๆแม่ผมชอบเอาคำนี้มาใช้ตอนผมไม่กินผัก หรือ ตอนเด็ก ๆมากก็ตอนบดยาเม็ดให้กิน แล้วก็เข้าใจมาโดยตลอดว่า มันหมายถึง ของอร่อยอาจไม่มีประโยชน์ ของที่ไม่อร่อยมันมักมีประโยชน์ คือเข้าใจว่ามันใช้เปรียบเทียบกับอาหารมาโดยตลอด พึ่งรู้จริง ๆว่าตามหลักสำนวนแล้ว มันไม่ได้ใช้ให้เกี่ยวกับอาหารเลย
3. โบราณว่าไว้ "หวานเป็นลม ขมเป็นยา" เหตุเพราะรสหวานมักเย็น แต่รสเย็นนั้นขัดกับลม จึงทำให้เกิดลมท้องอืด ลมปวดเมื่อย ชามือชาเท้า ลมปวดหัว ลมแน่นอก ...
4. “หวานเป็นลม ขมเป็นยา” สุภาษิต ใครช่างคิด ลิขิตไว้ ได้เหมาะสม หวานก็หวาน ไฉน กลายเป็นลม ขมส่วนขม ไยหา ว่าเป็นยา เป็นคำคม เปรียบเปรย คุ้นเคยหู
5. หลาย คนอาจจะถูกสอนกันมาตั้งแต่เด็กว่าหวานเป็นลมขมเป็นยา เพราะฉะนั้นถ้าเลือกได้ให้หยุดรับประทานหวานจะดีต่อสุขภาพที่สุด
6. โบราณว่า "หวานเป็นลม ขมเป็นยา" ซึ่งมีความหมายไปในทำนองสนับสนุนยาที่มีรสขม หรือหมายถึงความจริงของชีวิตที่ว่า อะไรที่ดีนั้นอาจจะไม่เป็นที่รักที่พอใจ
7. “หวานเป็นลมขมเป็นยา” โบราณว่าถ้ากินหวานมากจะเป็นโทษต่อร่างกาย กินขมบ้างจะดีเพราะมีสรรพคุณทางยา โดยเฉพาะ “ยาแผนโบราณ” ...
8. คำพูดอ้อนอ่อนหวานเคลือบมารยา ก่อปัญหากรรมเวรไม่เว้นวาย คำโบราณท่านว่าเป็นภาษิต พูดให้คิดตรองตามหาความหมาย “หวานเป็นลมขมเป็นยา”อย่าดูดาย