สำนวน กินเกลือกินกะปิ นั้นใช้ในการเปรียบเปรยถึง การอดทนต่อความลำบากยากแค้น คนไทยมักใช้เกลือในการแสดงถึงความลำบากตรากตรำ ความอยู่ไม่สบาย ยากจนซึ่งสำนวนที่มีความหมายในเชิงคล้ายกันนั้นก็ได้แก่ “กัดก้อนเกลือกิน “ ซึ่งหมายถึง การใช้ชีวิตอย่างแร้นแค้นมาก.
ที่มาของสำนวน กินเกลือกินกะปิ นั้นเกลือคนไทยในสมัยก่อนที่ยากจนมากจนไม่มีเงินที่จะซื้ออาหารกินนั้น ในการกินข้าวแต่ละมือก็จะกินข้าวโรยเกลือ หรือข้าวคลุกกะปิ เพื่อประทังชีวิตไปวันๆ ซึ่งลำบากยากแค้นมา ดังนั้นสำนวน กินเกลือกินกะปิ นั้นจึงหมายถึง อดทนต่อความลำบากยากแค้นมาก จนต้องกินข้าวคลุกเกลือ คลุกกะปินั่นเอง
- กิน หมายถึง ก. เคี้ยว เช่น กินหมาก, เคี้ยวกลืน เช่น กินข้าว, ดื่ม เช่น กินนํ้า, ทำให้ล่วงลำคอลงไปสู่กระเพาะ
- เกลือ หมายถึง [เกฺลือ] น. วัตถุที่มีรสเค็ม ใช้ประกอบอาหารเป็นต้น โดยทั่วไปได้มาจากนํ้าทะเล, เกลือสมุทร ก็เรียก
- กะปิ หมายถึง น. ของเค็มทำด้วยเคยกับเกลือโขลกและหมักไว้ ใช้ปรุงอาหาร, เยื่อเคย ก็ว่า. (พม่า ว่า งาปิ).
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน กินเกลือกินกะปิ ในประโยค
1. ช่วงนี้เงินเดือนก็ยังไม่ออกเลยต้องทน กินเกลือกินกะปิ ไปก่อน2. เจ้าของธุรกิจหนุ่มคนนี้เขาเคยลำบากยากจน กินเกลือกินกะปิ มาแล้ว เขาจึงใช้สิ่งนี้เป็นแรงผลักดันให้ประสบความสำเร็จ
3. สำนวนที่เกี่ยวกับการกินในพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ มีอยู่มากมายหลายสำนวน เช่น กินเกลือกินกะปิ หมายถึง อดทนต่อความลำบากยากแค้น
4. เขาเคยกินเกลือกินกะปิมาด้วยกัน
5. นอกจากนี้ยังมีสำนวนไทยว่าด้วยเรื่องเกลือ ดังนี้ กินเกลือกินกะปิ หมายถึง อดทนต่อความลำบากยากแค้น เช่น เขาเคยกินเกลือกินกะปิมาด้วยกัน เกลือเป็นหนอน
6. อาเฮีย อาซ้อ เขาเคย กินเกลือกินกะปิ ต่อสู้ชีวิตมาด้วยกัน.
7. ฉันไม่ได้กินแกลบกินรำนี่ จะได้ไม่รู้ทันคุณ ถ้ามัวแต่ กินเกลือกินกะปิ อดทนต่อความลำบากยากแค้น เมื่อไหร่จะสบายกับเขาซะที
8. กินก่อนล่อนแก่น กินทีหลังนั่งแทน เล่นการพนันได้ก่อนอาจเสียคืนอีกสู้คนกินทีหลังไม่ได้ กินเกลือกินกะปิ อดทนต่อความลำบากยากแค้น
9. ประยุทธรับตำแหน่งมา 5 ปีทำให้ประชาชนต้องทนลำบาก กินเกลือกินกะปิ กันทั้งประเทษ แต่เขาเคยรู้สึกอะไรหรือรับรู้อะไรหรือไม่ ไม่เลยพรรคพวกของพวกเขานั้น อยู่ดีกินดี กินหรูอยู่แพงกันทั้งนั้น ไม่เคยที่จะหันลงมามองประชาชนเลย ทำไมนะเหรอ เพราะถ้าประชาชนฉลาดขึ้น มันปกครองยาก ถ้ามีกินมีใช้ มันก็จะออกมาเรียกร้องนี่นั่น ถ้าประชาชนจน มันไม่มีเวลาคิดเรื่องแบบนี้ มันจะก้มหน้าก้มตาหากิน โดยไม่สนใจเรื่องการเมืองเลย
10. เขาและภรรยา กินเกลือกินกะปิ ด้วยกันมาก่อนตั้งแต่สมัยที่ยังยากจนอยู่ หลังจากที่ช่วยกันทำมาหากิน เก็บหอมรอมริบจนได้เงินเป็นกอบเป็นกำ ก็เริ่มสบายขึ้น มีรายได้มากขึ้นกว่าแต่ก่อนมาก เรียกด้ว่า ไม่ต้องลำบากเหมือนเดิมแล้ว
11. ถึงแม้ว่าช่วงนี้ ครอบครัวของเราจะต้อง กินเกลือกินกะปิ กันก็ต้องทน เพราะสภาพเศรฐกิจที่ชะลอตัว การบริหารประเทษที่ผิดพลดของรัฐบาลที่มัวแต่เอาเงินภาษีไปซื้ออาวุธและมักเจอปัญหาการคอรัปชั่น ในหน่วยงานราชการเองก็เลยทำให้เศรฐกิจ ไม่ไปไหน
12. เจ้าของธุรกิจที่เคยรุ่งเรืองมากในช่วงก่อนหน้าที่จะมีรัฐบาลจาก คสช นี้ปัจจุบันนี้ต้องทน กินเกลือกินกะปิ ไปก่อนรอให้มีรัฐบาลใหม่ที่มีความรู้ความสามารถเข้ามาทำงาน ก็น่าที่จะทำให้เศรฐกิจก้าวหน้าได้มากขึ้น
