ดีดลูกคิด เป็นสำนวนหมายถึง คำนวณผลได้ผลเสียหรือกำไรขาดทุนอย่างละเอียดแล้วจึงตัดสินใจลงมือกระทำ สำหรับสำนวน ดีดลูกคิดรางแก้ว ขยายความหใยถึงว่า คิดคำนวณและพิจารณามาอย่างดีแล้ว จึงได้ตัดสินใจเริ่มต้นลงมือทำ และจากการคาดการสำเร็จ และได้กำไรแน่นอน ไม่มีผิดพลาด
“ ดีดลูกคิดรางแก้ว ” ก็คือ อากัปกิริยาที่เอานิ้วมือแตะลูกคิด หรือเครื่องคำนวณเลขของจีน ที่ทำด้วยแก้วเป็นลูกกลมๆร้อยใส่ไว้ในรางแก้ว หรือ ที่เราเรียกว่า “ ลูกคิดรางแก้ว ”
“ ดีดลูกคิด ” เป็นสำนวนที่มีความหมายว่า “ คำนวณผลได้ผลเสีย หรือ กำไรขาดทุนอย่างละเอียด ” เมื่อมาเติมคำว่า “ รางแก้ว ” เข้าไป มันจึงมีความหมายว่า มันเป็นลูกคิดที่เป็นของดีมีค่ามีราคาสูง
ดังนั้น “ ดีดลูกคิดรางแก้ว ” จึงมีความหมายว่า “ คำนวณอย่างรอบคอบแล้วเห็นแต่ทางได้ถ่ายเดียว ไม่มีขาดทุนแน่นอน ”
การที่จะเริ่มต้นทำอะไร ควรมีการพิจารณาให้รอบด้าน และถี่ถ้วนเพื่อที่จะช่วยลดความผิดพลาด และประเมิณว่า ควรทำต่อไป หรือล้มเลิกไปเสีย โดยคิดจากความคุ้มค่า และผลลัภท์ที่จะได้ ว่าเหมาะสม หรือ เพียงพอที่จะทำต่อหรือไม่ การวางแผนก่อนทำนั้นเป็นสิ่งที่ดี ไม่ใช่ทำไปแล้วค่อยมาคิดถึง อาจจะไม่สำเร็จ เสียเวลาเปล่าประโยชน์ จงอย่าลืมว่าเรามีเวลาจำกัดและไม่มีเวลาลองผิดลองถูกโดยไม่มีการวางแผนก่อนไปชั่วชีวิต ดังนั้นการวางแผนก่อนจึงเป็นสิ่งที่ดี
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน ดีดลูกคิดในรางแก้ว ในประโยค
1. หลังจากดีดลูกคิดรางแก้วแล้ว ผมว่าจำนวนเงินที่ต้องจ่ายไปนั้นคุ้มเสียยิ่งกว่าคุ้ม รับรองว่าผลที่ได้รับกลับมานั้นดีเกินคาด2. ประยุทธและพวกเขาคง ดีดลูกคิดรางแก้ว มาเรียบร้อยแล้ว ถึงได้กล้าทุ่มเงินซื้อหุ้นมากขนาดนั้น
3. คนเป็นพ่อค้าเขาดีดลูกคิดรางแก้วมาเป็นที่เรียบร้อยแล้วหล่ะ ถ้าลงทุนแล้วเขาไม่ได้กำไร ก็คงจะไม่ทำให้เหนื่อยเปล่า
4. “ทันทีที่รัฐมนตรีมีนโยบาย กระทรวงศึกษาธิการก็ดีดลูกคิดรางแก้วสะระตะถึงงบประมาณที่จะต้องเพิ่มขึ้น ในการว่าจ้างครูต่างประเทศ”
5. คนเป็นพ่อค้าแม่ค้าเขา ดีดลูกคิดรางแก้ว มาเรียบร้อยแล้วถึงได้กล้าลดราคาให้ได้ขนาดนั้น
6. มีข่าวแพร่กันมาว่าลูกชายนายสมคิดเป็นหนูตกถังข้าวสาร ได้ภรรยารวยมาก สมศักดิ์ดีดลูกคิดรางแก้วแล้วจึงแน่ใจว่าการขยายกิจการค้าในระยะนี้ต้องได้กำไรดี.
7. “รักจะลงทุนในอสังหาริมทรัพย์ ต้องหัด “ดีดลูกคิดรางแก้ว” ต้องรู้จัก How To ในการคำนวณความคุ้มค่า คุ้มทุน แต่เมื่อคุยเกี่ยวกับตัวเลขหลายคนคงไม่ค่อยชอบ
8. ผมเหรอ นั่งดีดลูกคิดรางแก้วดูแล้ว เห็นว่า ไม่บุฟเฟ่วันนี้จะบุฟเฟ่วันไหน ตกลงในทันใด มาติดตามกันครับว่า เราจัดอะไรไปกันบ้าง จานแรกครับ ออเดิรฟสบายๆพุง
9. ดีดลูกคิดรางแก้วแล้วความคิดของท่านตกผลึกไปที่ตำแหน่งรัฐมนตรีเนื่องจากท่าน ใกล้จะเกษียณอายุราชการ ถ้าท่านเกษียณในตำแหน่ง ผบ.ตร.
10. กองหน้า แมนฯ ยูไนเต็ด ดีดลูกคิดรางแก้ว รอเป็นเศรษฐีใหม่ หากสามารถย้ายไปเล่นกับ อินเตอร์ มิลาน ได้สำเร็จเพราะมีการเปิดเผยรายละเอียดสัญญาออกมาแล้วมูลค่าสูงถึง 41 ล้าน
11. พรรคฝ่ายค้านไต้หวัน ซึ่งเพิ่งประสบชัยชนะอย่างท่วมท้นในการเลือกตั้งท้องถิ่นเมื่อปลายปีที่แล้ว ดีดลูกคิดรางแก้วหวังขยับฐานะเป็นพรรครัฐบาลในการเลือกตั้ง
12. ทำไม เอ็มเค. ซื้อ “แหลมเจริญ” แต่เชื่อเถอะนักธุรกิจสมองเพชรอย่าง “ฤทธ์ ธีระโกเมน” ย่อมดีดลูกคิดรางแก้ว หักกลบลบกันคงเห็นแล้วว่าคุมยิ่งกว่าคุ้มจึงกล้าทุ่มเม็ดเงินมหาศาล.
13. ชาวนายุคใหม่ดีดลูกคิดรางแก้ว ก่อนการผลิต รู้ต้นทุนการผลิต เหลือแต่ราคาขาย ทุกวันนี้ก็โล่งอกไปเปลาะหนึ่งตรงที่รัฐบาลประกันราคา
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔