สำนวนคาหนังคาเขานั้นหมายถึง การจับผู้ที่กระทำความผิดได้ขณะที่กำลังทำผิดอยู่ โดยที่ผู้ที่กระทำความผิดนั้นกำลังทำความผิดอยู่ แล้วมีหลักฐานการกระทำผิดชัดเจน และไม่สามารถปฏิเสธได้ เพราะว่า หลักฐานการกระทำผิดก็ยังคามืออยู่เลย ในสมัยก่อนนั้น การพิจารณาความผิดนั้นอาศัยหลักฐาน และพยานเป็นหลัก ในการที่จะตัดสินว่าใครผิดหรือถูก หากเป็นความผิดที่เกิดขึ้น และมีผู้มาเห็นหลายคนนั้นก็จะสามารถเอาผิดได้อย่างง่ายดาย แต่ว่าในสมัยปัจจุบันนี้ กล้องวงจรปิด และหลักฐานภาพถ่ายนั้นเป็นหลักฐานชั้นดีที่สามารถให้เจ้าหน้าที่ตำรวจรวบรวมหลักฐานเพื่อเอาผิดได้อย่างรวดเร็วนั่นเอง
- คา หมายถึง ก. ค้างอยู่, ติดอยู่, เช่น ข้าวคาปาก คาถ้วยคาชาม.
- หนัง หมายถึง น. ส่วนของร่างกายที่หุ้มเนื้ออยู่, หนังสัตว์ที่เอามาทำเป็นของใช้หรือเป็นอาหาร
- เขา หมายถึง น. สิ่งที่งอกออกมาจากหัวสัตว์บางพวก มีลักษณะแข็ง.
ที่มาของสำนวนคาหนังคาเขา สันนิษฐานว่ามาจากการลักขโมยวัวควายในสมัยก่อน มีผู้ใช้เพี้ยนไปเป็นคาหลังคาเขา ที่มาของสำนวนนี้อธิบายได้ว่าถ้าขโมยนั้นถูกจับได้ในขณะที่กำลังล้มวัวตายมีหนังและเขาอยู่ตรงหน้าเรียกว่า คาหนังคาเขา แต่ถ้าถูกจับได้ในขณะที่กำลังขี่ควายที่ขโมยมาเรียก คาหลังคาเขา ต่อมาจึงได้นำสำนวนนี้มาใช้ในกรณีอื่น ๆด้วย คาหนังคาเขา ใช้ในความหมายว่า จับได้ในขณะที่กำลังทุจริตและพบของกลางอยู่ที่ผู้กระทำผิดหรือจับได้ว่ากระทำผิดโดยมีหลักฐานอยู่ในที่เกิดเหตุ เช่น เขาขโมยรถมาถูกตำรวจจับได้คาหนังคาเขา
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวนไทยที่กล่าวว่า คาหนังคาเขา ในประโยค
1. คาหนังคาเขา!! เจ้าของสวนปาล์มสุดทน ซุ่มจับโจรที่มาขโมยผลผลิตอย่างต่อเนื่อง สารภาพสิ้นอยากสานฝันวัยเด็ก!?2. คนร้ายถูกจับได้คาหนังคาเขา ขณะที่กำลังส่งอาวุธผิดกฎหมาย เพราะติดกับดักการวางแผนล่อซื้อของตำรวจ
3. คุณครูจับได้คาหนังคาเขา ขณะที่เด็กนักเรียนกลุ่มนี้กำลังปีนรั้วหนีโรงเรียน เพื่อไปมั่วสุมกันที่ร้านเกมส์
4. อดีตรปภ.ประวัติเพียบ นั่งชำแหละอะไหล่ขาย สืบทุ่งสองห้องล็อกได้คาหนังคาเขา อ้างหาเงินซื้อมอเตอร์ไซค์ให้เมีย.
5. คาหนังคาเขา!'ตม.นครนายก'ลุยตรวจบ่อปลาเก่า เจอจะๆ2เมียนมาหนีเข้าเมือง. ... ตม.3) ที่สั่งการให้เข้มงวดกวดขันการกระทำความผิดของคนต่างด้าวที่อยู่ในเขต ...
6. “ฝน ธนสุนทร” เล่าประสบการณ์รักสุดเจ็บ จับได้คาหนังคาเขา แฟนนอกใจ ... “คนที่ดูแลอยู่ มันมากกว่าใช่ ฝนไม่เคยใช้คำว่าแฟนนะ เราดูแลกันมา 17 ปี
7. ลุงหื่น ขืนใจวัว จับได้คาหนังคาเขา ยืนล่อนจ้อน อ้างทำตามเพื่อน ลงมือมา 2 ครั้ง. ... อายุประมาณ 2 ปี ที่หากินอยู่บริเวณชายป่า กลางซอย 26 คลองเตยพัฒนา ต.
8. จับหัวขโมย นกปรอดหัวโขนได้คาหนังคาเขารับขโมยจริงเพื่อนบ้านโทรมาหาว่ามีคนแปลกหน้าเข้ามาขโมยนกปรอทหัวโขนที่เลี้ยงและแขวนไว้บริเวณหน้าบ้าน .
9. รวบได้คาหนังคาเขา แม่ค้าข้าวต้มงัดบ้านอดีตนายอำเภอ ... เข้างัดบ้านอดีตนายอำเภอ แต่เจ้าของกลับมาเจอ ก่อนแจ้งตำรวจจับตัวได้ ขณะซ่อนอยู่ในตู้เสื้อผ้า ... เมืองเลย รับแจ้งมีคนร้ายงัดเข้าไปในบ้านหลังหนึ่งที่บ้านหนองผักก้าม.
10. จับได้คาหนังคาเขา 2ป้ามหาภัย งัดตู้บริจาคในวัดเขาพระใหญ่ พัทยา ... จนวันนี้สามารถจับตัวผู้ที่เข้ามาก่อเหตุได้แบบคาหนังคาเขา.
11. คลิปเหตุการณ์จับขโมยรถที่เซ็นทรัลพระราม 2 ตรงนี้จะอยู่นอกลานจอดรถ แบบ ... ขณะที่เจ้าของรถสามารถจับโจรที่กำลังจะขโมยรถไปได้แบบคาหนังคาเขา .
12. คาหนังคาเขา! จนท.บุกรวบพรานป่า ... เมืองตาก จ.ตาก พร้อมด้วยเจ้าหน้าที่ป่าไม้ ที่เกียวข้อง สังกัดสำนักจัดการทรัพยากรป่าไม้ที่ 4 จ.
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔