- วัว หมายถึง น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิด Bos taurus Linn. ในวงศ์ Bovidae เป็นสัตว์เคี้ยวเอื้องขนาดใหญ่ กีบคู่ ลำตัวมีสีต่าง ๆ เช่น นํ้าตาล นวล เขาโค้งสั้น ไม่ผลัดเขามีเหนียงห้อยอยู่ใต้คอถึงอก ขนปลายหางเป็นพู่ ที่เลี้ยงเพื่อนำน้ำนมมาบริโภค เช่น พันธุ์โฮลสไตน์-ฟรีเซียน ที่ขุนเป็นวัวเนื้อ เช่น พันธุ์บรามัน, โค ก็เรียก, (ปาก) งัว.
- หาย หมายถึง ก. สูญ, หาไม่พบ, ไม่ปรากฏ, หมด, สิ้น, พ้นจากการเจ็บป่วย.
- แล้ว หมายถึง ว. ลักษณะอาการกระทำใด ๆ เสร็จ สิ้น จบ ล่วงไป หรือสุดสิ้นลง เช่น กินแล้ว ทำแล้ว นอนแล้ว หรือต่อแต่นั้นเริ่มใหม่อีกระยะหนึ่ง (จะเป็นการกระทำอย่างเดียวกันหรือต่างกันแล้วแต่กรณี) เช่น กินแล้วนอน ขึ้นรถแล้วลงเรือ.
- จึง หมายถึง สัน. สำหรับต่อความแสดงกิริยาที่กระทำภายหลัง เช่น กินข้าวแล้วจึงไป, แสดงความที่เป็นผลเนื่องจากเหตุข้างหน้า เช่น ทำดีจึงได้ดี.
- ล้อม หมายถึง ก. โอบเป็นวงโดยรอบ, ตีวงเข้าไปโดยรอบ เช่น ล้อมค่าย, กั้นรอบ เช่น ล้อมรั้ว ล้อมคอก, โดยปริยายหมายถึงรุมล้อมเข้ามาเพื่อจะทำร้าย, ล้อมกรอบ ก็ว่า.
- คอก หมายถึง น. ที่ล้อมขังสัตว์บางชนิด เช่น วัว ควาย ม้า หมู, โดยปริยายหมายถึงสิ่งที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น คอกพยาน
สำนวนไทย วัวหายแล้วจึงล้อมคอกนั้นเป็นสำนวนที่ใช้ในเชิงติเตียนว่าไม่รู้จักป้องกันที่จะให้เกิดปัญหา มากกว่าการรอให้เกิดปัญหาแล้วตามแก้ในภายหลังซึ่งการป้องกัน และการแก้ปัญหานั้นทำให้เกิดความเสียหายต่างกัน โดยการป้องกันเสียตั้งแต่แรกนั้นจะไม่ทำให้เกิดปัญหาเลย ซึ่งเป็นสิ่งที่ควรกระทำมากกว่าการที่จะมาตามแก้เมื่อเกิดปัญหานั่นเอง ดังนั้นคนที่ถูกกล่าวถึงด้วยสำนวน วัวหายแล้วจึงล้อมคอกนั้นจะเป็นคนที่มักไม่มีความระมัดระวังในการทำการต่างๆ หรือทำไม่รอบคอบหรือวางแผนการนการทำสิ่งต่างๆไม่ถี่ถ้วนนั่นเอง
วัวหายแล้วล้อมคอก ภาษาอังกฤษ
สำนวนไทยดังกล่าวมีความหมายตรงกับสำนวนในภาษาอังกฤษ ที่ว่า “lock the stable (barn) door after the horse is stolen” ที่แปลว่า “ ล็อคประตู (คอกม้า) ที่มั่นคงหลังจากที่ม้าถูกขโมย” ซึ่งมีความหมายเดียวกันกับสำนวนไทยที่กล่าวว่า วัวหายแล้วล้อมคอก นั่นเองตัวอย่างการใช้งานสำนวนสุภาษิตไทยที่กล่าวว่า วัวหายแล้วล้อมคอก
- ร้านสะดวกซื้อแห่งหนึ่งติดตั้งกล้องวงจรปิดภายหลังจากเกิดการขโมยสินค้าในร้านเป็นจำนวนมาก วัวหายแล้วล้อมคอก จริงๆ
- ครอบครัวหนึ่งต้องปิดเครื่องใช้ไฟฟ้าหลายเครื่องเมื่อพบว่าค่าไฟฟ้าเดือนที่ผ่านมาสูงจนน่าตกใจ แบบนี้เรียก วัวหายแล้วล้อมคอก
- วัวหายล้อมคอก? บีทีเอสเร่งแก้ไขทางลาดขึ้นลิฟต์ผู้พิการสถานี รถไฟฟ้าบีทีเอส เตรียมเข้าปรับปรุงแก้ไขทางลาดขึ้น-ลงลิฟท์สำหรับผู้พิการ พร้อมติดป้ายขออภัยในความไม่สะดวก หลังมีผู้สะท้อนภาพปัญหาทางขึ้นลง
- วัวหายล้อมคอก. อ.วรศิลป์ วัวหาย จึงล้อมคอก คำบอก โบราณ ว่าไว้ สอนให้ ระวังภัย ดีกว่า แก้ไข ภายหลัง ป้องกัน ความเสียหาย โดยหมั่น ใส่ใจ ระวัง ไม่เผอลไผล
- ชุลมุนกลางดึก! ชาวบ้านย่าน'ตลาดปิ่มเพชร'เมืองคอนวิ่งหนีตายวุ่นวาย หลังเพลิงไหม้ร้านชำในตลาดวอด ภาค ปชช.แนะ!อย่า”วัวหายล้อมคอก”.
- เหตุเฮลิคอปเตอร์ตกที่บริเวณเขาชะเมา จังหวัดจันทบุรี สั่งกองทัพอากาศปูบำเหน็จเต็มที่ ยันรัฐบาลจำเป็นต้องจัดหายุทธโธปกรณ์ไม่ใช่วัวหายล้อมคอก.
- "วัวหายล้อมคอก" ไมนด์เซตผู้นำ. "ปรนนท์" กล่าวต่อว่า คนไทยเป็นประเภทวัวหายล้อมคอก บริษัทไม่รู้จะไปทิศทางไหน ต้องรอให้เกิดเหตุก่อนแล้วค่อยลงทุน .
- ไม่มีใครสามารถหยั่งรู้ฟ้าดิน หรือรู้ว่าเหตุร้าย หรือปัญหาใดๆ ที่จะเกิดขึ้นมานั้น มีอะไรเป็นสาเหตุ เราจึงไม่คิดหาทาง ป้องกันไว้ก่อน แต่พอเกิดปัญหานั้นๆ ขึ้นมาแล้ว จึงได้คิดหาทางป้องกัน เหมือน วัวหายล้อมคอก
- การพยายามหาทางป้องกันปัญหาไว้ก่อน อาจจะไม่ใช่เรื่องดี ในบางกรณี อย่างการสอนประสบการชีวิตหรือสอนการทำงานให้ลูกหลาน การปล่อยให้เจอปัญหา และแก้ไขดัวยตัวเอง จะช่วยเพิ่มทักษะในเอาตัวรอด จะไปทำเป็น วัวหายล้อมคอก หาทางป้องกันไปหมดทุกเรื่อง