ฤๅษีเลี้ยงลิง หมายถึงอะไร ? สำนวน สุภาษิตไทยที่กล่าวว่า ฤๅษีเลี้ยงลิง หมายถึง (สำ) น. ผู้เลี้ยงเด็กซุกซนหรือปกครองคนหมู่มากที่ไม่อยู่ในระเบียบวินัยย่อมเดือดร้อนรำคาญ. อ้างอิงจาก พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔
สำนวน ฤๅษีเลี้ยงลิง ใช้ในการเปรียบเปรยถึง การที่ผู้เลี้ยงเด็กซุกซนหรือปกครองคนหมู่มากที่ไม่อยู่ในระเบียบวินัยย่อมเดือดร้อนรำคาญ.
ที่มาของสำนวน ฤๅษีเลี้ยงลิง นั้นมาจาก นิทานโบราณเรื่อง ฤๅษีเลี้ยงลิง เรื่องมีอยู่ว่า กาลครั้งหนึ่ง… นานมาแล้ว มีฤๅษีตนหนึ่งอาศัยอยู่ในป่าลึก ฤๅษีตนนี้ได้เลี้ยงลิงไว้ฝูงหนึ่ง ลิงซุกซนมากจนฤๅษีต้องเฆี่ยนตีอยู่เสมอ วันหนึ่งพระราชาเสด็จมานมัสการฤๅษี เห็นฤๅษีตีลิงก็รับสั่งว่า ” ลิงซนตามธรรมชาติของมัน ไม่ควรต้องเฆี่ยนตี ” ฤๅษีก็รับคำว่าจะไม่ตีลิงอีกต่อไป แต่ทูลขอพระราชาให้งดลงอาญาราษฎรด้วย เมื่อไม่มีการลงอาญา คนร้ายก็กำเริบ ก่อความเดือดร้อนไปทั่ว ฤๅษีทูลพระราชาว่า ” ผู้ที่ไม่อยู่ในระเบียบวินัย ย่อมก่อให้เกิดความเดือดร้อน จำเป็นต้องมีการลงโทษ ” จึงเป็นที่ว่าของสำนวน “ ฤๅษีเลี้ยงลิง “
- ฤๅษี หมายถึง น. ฤษี, นักบวชพวกหนึ่ง มีมาก่อนพุทธกาล สละบ้านเรือนออกไปบำเพ็ญพรตแสวงหาความสงบ.
- เลี้ยง หมายถึง (๑) ก. ดูแล, เอาใจใส่, บำรุง, เช่น เลี้ยงกล้วยไม้, ปรนปรือด้วยอาหารการกินเป็นต้น เช่น เลี้ยงสัตว์ เลี้ยงลูก, เลี้ยงดู ก็ว่า
- ลิง หมายถึง (๑) น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมหลายสกุลในอันดับ Primates ลักษณะคล้ายคน แขนขายาว ตีนหน้าและตีนหลังใช้จับเกาะได้ มีทั้งชนิดที่มีหาง เช่น ลิงวอก [Macaca mulatta (Zimmermann)] และชนิดที่ไม่มีหาง เช่น กอริลลา (Gorilla gorilla Savage & Wyman).
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน ฤๅษีเลี้ยงลิง ในประโยค
1. นี่คุณ วันนี้ฉันเหนื่อยเหลือเกิน เด็กพวกนั้นซนเหลือเกินจนฉันกลายเป็นฤๅษีเลี้ยงลิงไปเลย
2. คุณครูครับ ผมเข้าใจความลำบากของคุณครูที่ต้องดูแลเด็กชั้นอนุบาล 3 เด็กวัยนี้กำลังซนมาก คุณครูคงยุ่งวุ่นวายเหมือนฤๅษีเลี้ยงลิงเลยละครับ
3. เกษตรและสหกรณ์ ในฐานะ “มือประสานสิบทิศ” ของพลังประชารัฐและรัฐบาล ที่หลุดปากเปรียบเทียบว่าตัวเองนั้นไม่ต่างจาก “ฤๅษี” ที่ต้องหากล้วย มาเลี้ยง “ลิง” .
4. “ฤๅษีเลี้ยงลิง ธรรมนัสเลี้ยงกล้วย” รัฐบาลเสียงปริ่มน้ำ ซดหูฉลามพุงกางในวันสิ่งแวดล้อมไทย. ปัญหาเสียงปริ่มน้ำของรัฐบาลผสม 20 พรรค
5. "ฤๅษีกับลิงจ๋อ" เป็นนิทานก่อนนอนที่จัดอยู่ในหมวดนิทานสอนลูกให้เป็นคนดี ... มีตัวละครหลักเป็นฤๅษี ซึ่งเลี้ยงลิงจ๋อจอมซนไว้ด้วยความรัก
6. ในอดีตที่ผ่านมา ฉายานายกรัฐมนตรีที่ถูกใจและเรียกขานกันมา ก็อย่างเช่น ตลกหลวง โหรหน้าสนามกีฬา ฤๅษีเลี้ยงลิง นายกฯลิ้นทอง พระเตมีย์ใบ้ ฯลฯ เป็นต้น.
7. ฤๅษีเลี้ยงลิง. แก่แต่คุมลูกน้องไม่อยู่. เส้นใหญ่ผัดซีอิ้ว. ข้ามหัวคนหลายๆคนในพรรคมาเป็นนายกฯ เพราะสีทหาร(ผักสีเขียว)และกลุ่มพันธมิตร(ไข่สีเหลือง)สนับสนุน.
8. อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า รมช.เกษตรและสหกรณ์ ที่ออกมาเปรียบเทียบว่าเหมือนเรื่องฤาษีกับลิงว่า ตนไม่ทราบ เพราะได้คุยกับ ร.อ.ธรรมนัส เขาก็บอกว่ายังไม่ได้พูดอะไร.
9. นายกรัฐมนตรีบางคนถูกตั้งฉายาว่า “ฤาษีเลี้ยงลิง”. นายกรัฐมนตรีท่านนั้นก็คือ ท่านอาจารย์ ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช ในยุคก่อนการรัฐประหารวันที่ 6 ตุลาคม 2519 .
10. ยังซื่อสัตย์สุจริตทุกคน แต่คนเริ่มมองรัฐบาล พล.อ.สุรยุทธ์ เป็นรัฐบาลเสนีย์-ชวน คือ ช้าแบบรัฐบาลชวน หลีกภัย และยุ่งเหยิงเป็นฤาษีเลี้ยงลิง
11. คำว่าฤาษีเลี้ยงลิงหลุดออกมาคำเดียวกลายเป็นเรื่องถึงกับมีการแยกตัวออก น้อยอกน้อยใจ และมีเรื่องไปกันใหญ่
12. เมื่อก่อนตอนเป็นครูอนุบาลในแต่ละวันของฉันไม่ต่างอะไรกับฤๅษีเลี้ยงลิงเลย
13. เมื่อใดก็ตามที่ผู้ใต้บังคับบัญชาไม่ยอมอยู่ในระเบียบวินัย สร้างแต่เรื่องวุ่นวาย ตัวผู้บังคับบัญชาก็ไม่ต่างกับฤาษีเลี้ยงลิง