สำนวน กินบุญเก่า ใช้ในการเปรียบเปรยถึง คนที่นั่งกินนอนกินสมบัติเก่าอยู่ โดยไม่ได้หาเพิ่มแต่อย่างใด โดยการกินบุญเก่านั้นจะมีมากหรือน้อยก็มีวันหมดได้เช่นกันดังนั้นควรที่จะหาเพิ่มด้วยไม่ใช่นั่งๆนอนๆ กินบุญเก่าอยู่อย่างเดียว
ที่มาของสำนวน กินบุญเก่า นั้น คนไทยส่วนใหญ่มีความเชื่อว่า บุญเป็นผลของการทำความดี คนทำดีจะได้ประสบกับสิ่งที่ดีต่างๆ สิ่งต่าง ๆ ที่เราได้รับในชาตินี้ เป็นผลจากการทำความดีในชาติก่อน ดังนั้น สำนวน “ กินบุญเก่า ” หมายความว่า “ ได้รับผลบุญที่ได้กระทำไว้แต่ก่อนเก่า หรือ ในชาติก่อน ” นั่นเอง
- กิน หมายถึง ก. รับเอา เช่น กินสินบน, หารายได้โดยไม่สุจริต เช่น กินจอบกินเสียม
- บุญ หมายถึง น. ความดี เช่น ปล่อยนกปล่อยปลาเอาบุญ, คุณงามความดี เช่น เขาทำบุญช่วยเหลือคนตกทุกข์ได้ยาก, ช่วยเหลือเกื้อกูลผู้อื่น เช่น คนใจบุญ, ผลของการทำความดีจากชาติปางก่อน เช่น เขามีบุญจึงเกิดมาบนกองเงินกองทอง. (ป. ปุญฺ; ส. ปุณฺย).
- เก่า หมายถึง ว. ไม่ใหม่ เช่น ผ้าเก่า ของเก่า, คำนี้เมื่อใช้ประกอบกับคำอื่น ๆ มีความหมายต่าง ๆ กัน แล้วแต่คำที่นำมาประกอบ เช่น มือเก่า หมายถึง ชำนาญ, หัวเก่า หมายถึง ครึ ไม่ทันสมัย, รถเก่า หมายถึง รถที่ใช้แล้ว.
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน กินบุญเก่า ในประโยค
1. ขาเป็นลูกมหาเศรษฐีใช่ว่าจะรอ “ กินบุญเก่า ” แต่เขาก็สร้างบุญใหม่ด้วยการทำบุญทำทานตลอดเวลา2. ค่ายเกมหากินบุญเก่า เป็นเทรนที่กำลังมาในตอนนี้เลยครับสำหรับค่ายเกมที่มักจะเอาเกมเก่าของตัวเองมาทำการ Remake หรือ Reboot ใหม่ อย่างเช่นค่ายเกมญี่ปุ่นชื่อดังอย่าง ...
3. 'หงส์แดง' ลิเวอร์พูล กินบุญเก่าหลังพ่าย "หมาป่า" โรม่า ไป 4-2 แต่เมื่อรวมผลจากนัดแรกที่ลิเวอร์พูลชนะไป 5-2 ก็ทำให้ผ่านเข้าไปเล่นในรอบชิงชนะเลิศ ยูฟ่า
4. ทรัพยากรฯ ชี้ปัญหาน้ำท่วมเกิดจากธรรมชาติเสียสมดุล ตอนนี้คนไทยยังกินบุญเก่าอยู่ ใช้ทรัพยากรธรรมชาติ ปล่อยมลภาวะ เตือนทุกคนช่วยคืนสมดุล .
5. ชีวิตคนแก่มีธรรมชาติเป็นการกินบุญเก่า ชีวิตของผมก็เป็นเช่นนั้น แต่เมื่อ ๒ วันก่อน ฟังวิทยุระหว่างวิ่งออกกำลังตอนเช้า มีคนพูดถึงการมีสมบัติเจ้าคุณปู่ ทำให้ผมคิดว่าคนเราคิดถึง ...
6. อย่ากินบุญเก่า. ทรัพย์สินเงินทองที่เรามีในปัจจุบัน. เป็นผลจากบุญเก่าที่เราได้สร้างมาในอดีต. ถ้าเราไม่ทำบุญต่อ มันก็หมด. อย่างนี้ถือว่า “กินบุญเก่า
7. “เรายังคงอยู่กับการกินบุญเก่าที่เคยมีกันมาแน่นอนอยู่แล้ว [ในบทสัมภาษณ์คิงพูดว่า “We're living on our history” หรือ “เราใช้ชีวิตอยู่บนประวัติศาสตร์ของเราเอง” ...
8. “เจ้าสัวธนินท์” อ่านเศรษฐโลกส่องฝีมือบริหารเศรษฐกิจไทยใกล้ค่ำ-กำลังถดถอย ปลุกรัฐบาลต้องตื่น อย่ามัวกินบุญเก่า ถ้า “อีอีซี” ไม่เกิด .
9. "ลุงตู่" เตือนคนไทยต้องเลิกกินบุญเก่า ได้เวลาปรับเปลี่ยนครั้งใหญ่ นายกฯบิ๊กตู่ ชี้โจทย์ใหญ่ของประเทศวันนี้ ไม่ใช่เพียงการรักษาความสงบ
10. เคยร้จักใครที่ประสบ ความสําเร็จแค่ครั้งเดียว แล้วกินบุญเก่าไม่หมดหรือเปล่า การต่อยอด จากความสําเร็จในอดีตเป็นความคิดที่ดี แต่การกินบุญเก่าเรื่อยไปนั้นไม่ยั่งยืน
11. ผู้บริหารมีวิสัยทัศน์ยาวไกล เล็งเห็นว่า ขืนทําธุรกิจแบบเดิมไปตลอดก็เปรียบได้กับการกินบุญเก่า บุญนั้นจะหมดเมื่อไหร่ไม่มีทางทราบได้ อาจจะมีคู่แข่งขันที่เก่งกว่า
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔