สำนวน หนังหน้าไฟ นี้นิยมใช้เปรียบเทียบถึงผู้ที่จะได้รับผลกระทบ หรือเดือดร้อน ก่อนผู้อื่นถ้าเกิดเรื่องที่ไม่ดีขึ้นมา คนกลุ่มนี้จะเป็นคนกลุ่มแรกที่จะต้องรับบทหนักเพราะต้องเป็นฝ่ายรับแรงกระแทกกระทั้น ซึ่งแน่นอนไม่ใช่เรื่องที่ดีนักจะต้องมาคอยรับแรงกดดัน และ แก้ปัญหาดังกล่าว
ที่มาของสำนวน "หนังหน้าไฟ" นั้นในสมัยก่อนนั้นในพิธีศพของคนที่มีฐานะดีพอสมควรนั้นจะมีการจัดการแสดงหนังตะลุงเพื่อเป็นเกียรติแก่คนตาย หรือไว้ให้ญาติดู “ หนังหน้าไฟ ” ก็คือ การแสดงมหรสพ อาทิเช่น หนังตะลุง หรือ หนังใหญ่ ก่อนเวลา หรือ ในเวลาจะจุดไฟเผาศพ นั่นเอง
คำว่า “ หนังหน้าไฟ ” ได้กร่อนมาจากสำนวนเต็มที่กล่าวว่า “ เชิดหนังหน้าไฟ หรือ ชักหนังหน้าไฟ ” โดยสมัยโบราณก่อนพิธีจุดไฟเผาศพ มักจะมีมโหรสพประเภทหนังตะลุง หรือ หนังใหญ่ มาแสดงให้คนที่มาฟังพระสวดอภิธรรมให้ได้ชมกัน จนกระทั่งในวันพิธีจุดไฟเผาศพ หนังจะเริ่มทำการแสดงก่อนพิธีเผาศพ เพื่อให้แขกเหรื่อที่มาก่อนจะได้ชมการแสดงไปพลางๆก่อน หนังตะลุง หรือ หนังใหญ่ จะเป็นรูปภาพที่แกะสลักจากผืนหนัง เวลาแสดงต้องใช้คนชัก หรือ ใช้คนเชิด เพื่อให้แผ่นภาพหนังที่แกะสลักนั้นเคลื่อนไหวตามที่ต้องการ
- หนัง หมายถึง น. การมหรสพอย่างหนึ่งเอาหนังสัตว์มาสลักเป็นภาพ เช่น หนังตะลุง, หนังใหญ่, (ปาก) ภาพยนตร์ เช่น โรงหนัง ถ่ายหนัง ฉายหนัง เล่นหนัง.
- หน้า หมายถึง ว. ตรงข้ามกับ หลัง (ใช้แก่เวลาที่ยังมาไม่ถึง) เช่น วันหน้า เดือนหน้า ปีหน้า, อยู่ตรงข้ามกับข้างหลัง เรียกว่า ข้างหน้า.
- ไฟ หมายถึง น. ผลจากปฏิกิริยาเคมีซึ่งก่อให้เกิดความร้อน แสงสว่าง และเปลว คือ กลุ่มแก๊สที่กำลังลุกไหม้ ทำให้ไหม้สิ่งต่าง ๆ ได้
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวนไทยที่กล่าวว่า หนังหน้าไฟ ในประโยค
1. ลูกทำความผิดมา พ่อความผิดมาแม่ก็ต้องเป็นหนังหน้าไฟ2. เพราะเขาเป็นลูกหลานตระกูลดัง ทุกครั้งที่มีข่าวเสียๆหายๆทำให้ญาติพี่น้องต้องกลายเป็นหนังหน้าไฟเสมอๆ
3. ผมนับถือและรักหัวหน้าจริงๆ เพราะเมื่อเวลาที่ผมทำงานผิดพลาด หัวหน้าจะยอมเป็นหนังหน้าไฟออกรับหน้าช่วยเหลือผมเสมอ
4. เคท ทำงานเป็นฝ่ายบริการลูกค้า หนึ่งในหน้าที่คือการเป็นคนกลางที่โดนทั้งขึ้นทั้งล่อง บางครั้งลูกค้าก็เกิดวีนใส่ ด้วยความเข้าใจผิด หรือเอะอะโวยวายใส่ ทั้งๆ ที่ลูกค้าเป็นฝ่ายผิดเอง เช่น ซื้อสินค้าโดยไม่ได้ดูวันเวลาว่าหมดช่วงแจกของแถมไปตั้งนานแล้ว พอไม่ได้ของก็มาต่อว่า เมื่อชี้แจงก็ไม่ฟัง หัวหน้าของเคทก็มาว่าต่อ เคทชี้แจงก็ไม่ฟัง เมื่อกลับถึงบ้านก็เป็นคนกลางท่ามกลางความเบาะแว้งของสมาชิกในบ้าน สรุปแล้วเธอตกอยู่ในสถานการณ์ หนังหน้าไฟ
5. ตำรวจจึงเปรียบเสมือน "หนังหน้าไฟ" ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเล็กยันเรื่องใหญ่... จนเป็นที่มาของคำขวัญที่ว่า "บริการดุจญาติ พิทักษ์ราษฎร์ดุจครอบครัว"
6. “สมศักดิ์ พันธ์เกษม” หนังหน้าไฟเจอพิษ “88การ์มองเต้” ... ปัญหาที่เกิดขึ้นตามมา กำลังบานปลายนำไปสู่การตรวจสอบ เพราะรีสอร์ต เจ้ากรรมแห่งนี้.
7. การตัดสินใจเข้ามาช่วยตั้งพรรคการเมืองครั้งนี้ ผมรู้อยู่แล้วว่าจะต้องโดนอะไรบ้าง แต่ก็เต็มใจที่จะเป็น “หนังหน้าไฟ” แต่มันหายเหนื่อยทันที.
8. บรรดาซุปตาร์ดัง หลายคนถูกดึงทำหน้าที่ 'หนังหน้าไฟ' เป็นบอสของธุรกิจอาหารเสริม ... ปาร์ตี้ลิสต์เลยค่ะคุณขา กับดราม่าอาหารเสริมวงแตก ที่นางเอกสาวรายหนึ่ง.
9. ปาร์ตี้ลิสต์ ที่ปัจจุบันยังไม่ได้ข้อสรุป ความไม่พอใจทั้งหมดทั้งมวล จึงระบายมาสู่ กกต. ในฐานะ "หนังหน้าไฟ" ที่ต้องรับไปเต็มๆ เพราะถือเป็น "ผู้รับผิดชอบรายล่าสุด"
10. ร่าง พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญที่เป็น ตรวจการเลือกตั้ง การที่ได้เข้ามาช่วย ... ที่กลุ่มสามมิตรเดินสายพบผู้นำท้องถิ่นที่มีกรเห็นใจถูกตี เป็นหนังหน้าไฟ.