ที่มาของสำนวนกระเชอก้นรั่ว มาจากนิทานโบราณ ใน นนทุกปกรณัม เรื่องมีว่ามีพรานไปซุ่มช้อนปลากับภรรยา ภรรยานั้นเป็นกาลกิณีกระเดียดกระเชอก้นรั่วตามสามี สามีช้อนได้ปลามาใส่กระเชอ ภรรยาก็ไม่พิจารณา ปลาก็ลอดลงน้ำไป สามีไม่รู่ช้อนได้หลงใส่กระเชอไปเรื่อย ๆ ปลาก็ลอดไปหมดไม่เหลือ ระหว่างนั้นมีภรรยานายสำเภา เป็นหญิงดีมีสิรินั่งอยู่ท้ายเรือ เห็นปลาลอดลงน้ำก็ยิ้ม นายสำเภาเป็นกาลกิณี เห็นนางดูนายพรานแล้วยิ้มเข้าใจว่านางพอใจ พรานก็โกรธ จะให้นางไปเป็นเมียพราน ในที่สุดนายสำเภากับนายพรานก็ตกลงแลกเมียกัน เมียนายพรานมาอยู่กับนายสำเภา ทำให้พรานเจริญขึ้นเป็นเสนาบดีของพระเจ้าแผ่นดิน แล้วต่อมาได้เป็นเจ้าพระยาแผ่นดิน นั่นคือใครที่ทำอะไรเผลอเรอเลินเล่อทำอะไรไม่รอบคอบก็พูดกันว่า “เผลอเรอกระเชอก้นรั่ว”
- กระเชอ หมายถึง น. ภาชนะสานคล้ายกระจาดขนาดเล็ก แต่สูงกว่า ก้นสอบ ปากกว้าง ใช้กระเดียด, กันเชอ ก็เรียก (เทียบ ข. กญฺเชิ).
- ก้น หมายถึง น. ส่วนล่างของภาชนะ เช่น ก้นหม้อ, ส่วนสุดของห้วงหรือแอ่ง เช่น ก้นบ่อ ก้นเหว ก้นคลอง, ตรงข้ามกับ ปาก
- รั่ว หมายถึง ว. มีรอยแตกหรือมีรูซึ่งเกิดจากความชำรุดที่อากาศหรือของเหลวเป็นต้นเข้าออกได้ เช่น เรือรั่ว ท่อประปารั่ว หลังคารั่ว, โดยปริยายหมายถึงลักษณะที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น ข่าวรั่ว ข้อสอบรั่ว.
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวนไทยที่กล่าวว่า กระเชอก้นรั่ว
- นี่ประยุทธเธออย่ามัวมาอิจฉาเพื่อนอยู่เลย เพราะเธอทำตัวเป็นแม่กระเชอก้นรั่ว ซื้อแต่ของแบรนด์แนมทั้งๆที่ไม่จำเป็นแบบนี้ ก็เลยยังตั้งตัวไม่ได้ซักที
- ประวิตรลูกรักพื้นฐานครอบครัวเราไม่ได้ลำบากแต่ถ้าลูก ยังทำตัวเป็นกระเชอก้นรั่วใช้เงินฟุ่มเฟือย ไม่รู้จักคิดอยู่แบบนี้ ต่อไปอนาคตของลูกจะลำบากนะ
- กระเชอก้นรั่วคือ หญิงที่ใช้จ่ายสุรุ่ยสุร่าย ซื้อแล้วซื้ออีก เก็บเงินไม่ได้ เงินรั่วหลุดไหลหายหมดมาอ่านในพันทิพ นานวันเข้ารู้สึกว่า (ความเห็นส่วนตัว) สาวไทยสมัยนี้ค่อนข้างใช้จ่าย ฟุ่มเฟือย อาจจะด้วยสมัยนี้มัน วัตถุนิยมปกติ สมัยก่อน ผู้ชายทำงานนอกบ้าน ผู้หญิงจะคอยเก็บตังค์ เก็บหอมรอมริบ ผู้หญิงคนไทยใช้จ่ายมาก ก็จะกลายเป็น นางกระเชอก้นรั่ว แต่ปัจจุบัน เหมือนกลายเป็นว่า ผู้ชายมีหน้าที่ หาตังค์ให้มากกว่าที่ผู้หญิง ช้อป ไม่ว่าจะเป็น เสื้อผ้า เครื่องสำอาง IT ของกิน เที่ยว เหลือจากนั้นก็คือ เก็บ
- หญิงนักศึกษาสาวทำตัวเป็นกระเชอก้นรั่ว ได้เงินใช้จากแม่และทำงานพิเศษจากการร้องเพลง แต่หญิงใช้เงินจากแม่และเงินที่ทำงานมาอย่างสุรุยสุร่าย ใช้จ่ายเงินโดยไม่คิด จนวันหนึ่งหญิงใช้เงินจนหมดไม่เหลือแก้กระทั่งเงินกินข้าว หญิงโทรยืมเงินจากเพื่อนๆแต่ก็ถูกปฎิเสธ สุดท้ายหญิงสำนึกผิดกับแม่ ในเรื่องการใช้เงิน
- ความเสี่ยงที่จะทำให้คนทำงานออกจากระบบของรัฐยิ่งมีมากขึ้น การเพิ่มกำลังการผลิตจึงเปรียบเสมือนกระเชอก้นรั่ว ที่เติมเข้าไปเท่าไหร่ก็ไม่มีวันเต็ม
- ที่ควรจะสร้างงานที่มีผลยิ่งใหญ่กว่าตน... แต่ต่างคนต่างมุ่งประโยชน์ส่วนตัว ทีมเลยเป็นกระเชอก้นรั่ว ใส่คน ใส่เวลา ใส่ทรัพยากรเท่าไหร่ ก็ไม่ได้งาน.
- กระเชอก้นรั่ว หมายถึง หาได้มาแล้วแต่ไม่รู้จักการใช้จ่าย ... เช่น รวมกับคำว่า แม่ เป็น แม่กระเชอก้นรั่วจะมีความหมายว่าสตรีที่มีนิสัยไม่รู้จักเก็บงำสิ่งของ ไม่รู้จักประหยัดใช้จ่ายสุรุ่ยสุร่าย
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔