สำนวน ทำนาบนหลังคนนั้นประกอบไปด้วย
- ทำ หมายถึง ก. ประกอบการงาน เช่น ทำนา ทำสวน ทำโป๊ะ
- นา หมายถึง พื้นที่ราบทำเป็นคันกั้นน้ำเป็นแปลงๆ สำหรับปลูกข้าวเป็นต้น , พื้นที่มีลักษณะคล้ายนาสำหรับทำประโยชน์อื่นๆ เรียกตามสิ่งที่ทำ เช่น นาเกลือ นากุ้ง , ใช้ประกอบกับคำอื่นที่เกิด หรือ เกี่ยวข้องกับนา เช่น เต่านา ปูนา
- บน หมายถึง ในที่ซึ่งอยู่สูง หรือ เหนือ เช่น นั่งอยู่บนเรือน วางมือบนหนังสือ มีหนังสือวางอยู่บนโต๊ะ
- หลัง หมายถึง คำนาม ซีกของกายที่ตรงข้ามกับหน้าอก
- คน เป็นคำนาม หมายถึง มนุษย์ , สัตว์โลกพันธุ์หนึ่ง ต่างจากสัตว์เดรัจฉาน
ทำนาบนหลังคน หมายถึง คนที่คิดหาผลกำไรหรือหาผลประโยชน์ใส่ตน ด้วยวิธีเบียดเบียนหรือรีดนาทาเร้นเอาจากน้ำพักน้ำแรงของผู้อื่น โดยขาด ความเมตตานั่นเอง ซึ่งการกระทำแบบนี้เป็นสิ่งที่ไม่สมควร และผิดกฎหมาย และ ผิดศีลธรรมอันดีงามของคนไทยไม่ควรทำอย่างเด็ดขาด การทำนาบนหลังคนนั้นเป็นการกระทำที่น่ารังเกียจของคนที่เห็นแก่ตัว ไม่มีศีลธรรม และจริยธรรมไม่สมควรอย่างยิ่งที่จะคบเป็นมิตร เพราะวันหนึ่งอาจจะนำพาเราไปสู่ความเดือดร้อน หรือไปอยู่ในสถานณการณ์ที่ไม่เหมาะสมได้ ดังคำที่เขาบอกว่า คบคนพาล พาลพาไปหาผิด คบบัณฑิต บัณฑิตพาไปหาผล คบคนชั่วพาตัวให้อับจน คบคนดีมีผลจนตัวตาย
ทํานาบนหลังคน ภาษาอังกฤษ คำพังเพยที่ว่า ทํานาบนหลังคน นั้นมีความหมายใกล้เคียงกันกับสำนวนในภาษาอังกฤษที่ว่า “Profiting at the expense of others.” ตัวอย่างการใช้งานเช่น Why do some people want to profit at the expense of others? ซึ่งมีความหมายว่า การสร้างกำไรด้วยค่าใช้จ่ายของผู้อื่น หรือเทียบเคียงกับสำนวน ทํานาบนหลังคน นั่นเอง
ตัวอย่างการใช้งานสำนวนทำนาบนหลังคน
ตัวอย่าง ประโยค ทำนาบนหลังคน ว่ามีการใช้งานอย่างไรบ้างในชีวิตประจำวัน ในหน้าสื่อต่างๆ หรือการนำไปช้จริงในชีวิตประจำวัน- นายกฯเผยผลปฏิบัติติการลุยสางหนี้นอกระบบแก้สัญญาไม่เป็นธรรมให้ลูกหนี้ได้แล้วกว่า 2 แสนราย ชี้การทำนาบนหลังคนถือเป็นเรื่องเลวร้าย
- ทำนาบนหลังคน!! แจ้งความเอาผิด อดีตเมียผู้ว่าคนดัง แก๊งมาเฟียสีกากี ปล่อยเงินกู้โหดร้อยละ 8 เผยวิธีการทำสัญญากับลูกหนี้ ทำเอาอึ้งกันทั้งบาง!?
- การปล่อยเงินกู้ก็เป็นผลกรรมอย่างหนึ่งที่เรียกว่าการทำนาบนหลังคน ... เพราะเขามีหน้าที่เพียงเก็บเงินเท่านั้นเอง
- สาวไส้ธุรกิจขายตรง! วิธีการทำนาบนหลังคนแบบเนียนๆ
- การเป็นเจ้าของสถานที่ทำการค้าขาย ทำเลดี ชนิดต้องจองข้ามปี
- และเก็บค่าเช่าจากผู้มาติดต่อทำการค้าขาย ที่ทำงานด้วยความเหนื่อยยาก เก็บแปบๆ ได้เป็นแสน จัดอยู่ในข่ายทำนาบนหลังคนได้หรือเปล่า
- พวกปล่อยกุ้นอกระบบ นี่ทํานาบนหลังคนชัดๆเลยเห็นง่ายๆ เลยแบบนี้ ที่เป็นข่าวโดนพวกนายทุนนอกระบบตามทําร้ายนี่แหละ ทํานาบนหลังคนชัดๆ.
- แม่ไม่ชอบใช้ของปลอม เพราะไม่ชอบ”ทำนาบนหลังคน”
- ประวิตรเรียกรับเงินค่าเลื่อนตำแหน่งผ่านตัวแทน แบบนี้เรียกว่า ”ทำนาบนหลังคน” โดยแท้จริง
- การฮั้วสัมปทานก่อสร้างงานต่าง ๆ แล้วเอาไปขายต่อให้บริษัทอื่น เป็นการ”ทำนาบนหลังคน”
- การขอรับบริจาคเงินช่วยน้ำท่วม แต่กลับเอาเงินไปใช้ส่วนตัว นั่นเป็นการ ”ทำนาบนหลังคน”
- การค้ากำไรเกินควรเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมาย เข้าข่าย ”ทำนาบนหลังคน” สมควรโดนจับเข้าคุก
- การนำเพลงไปก๊อบลงแผ่นขาย โดยไม่ได้รับอนุญาตจากเจ้าของเพลงถือเป็นการทำผิดกฎหมาย และ ”ทำนาบนหลังคน”
- การฉวยโอกาสขึ้นราคาของในช่วงขาดแคลน เป็นการซ้ำเติมผู้บริโภค ซึ่งถือว่าเป็นการ ”ทำนาบนหลังคน”
- ครูใหญ่โกงค่าอาหารกลางวันเด็กนั้น เป็นการ”ทำนาบนหลังคน” สมควรรับโทษ