คำว่า “ชักน้ำเข้าลึก” คือในสมัยก่อนนั้นการที่ชาวนาทดน้ำเข้าเรือกสวนไร่นาของตนเอง นั้นจะต้องทำการชักน้ำ ซึ่งต้องให้น้ำอยู่ในระดับที่เหมาะสม แต่ถ้าน้ำเข้ามามากจนลึกเกินไป ก็จะเป็นผลเสียต่อไร่นา ส่วนประโยคที่ว่า “ชักศึกเข้าบ้าน” คือการชี้ทางให้ศัตรูเข้ามาทำลายบ้านเมืองของตนเอง ซึ่งจะทำให้คนในบ้านเมืองเดือดร้อนทั้งหมดนั่นเอง เพราะฉะนั้นสำนวนไทยที่กล่าวว่า “อย่าชักน้ำเข้าลึก อย่าชักศึกเข้าบ้าน” นั้นหมายถึง (สำ) ก. นำศัตรูเข้าบ้าน.นั่นเอง
- อย่า หมายถึง [หฺย่า] ว. คำประกอบกริยาบอกความห้ามหรือไม่ยอมให้ทำการต่าง ๆ.
- ชัก หมายถึง ก. ดึงออกแล้วดันเข้า เช่น ชักสูบ
- น้ำ หมายถึง น. สารประกอบซึ่งมีองค์ประกอบเป็นธาตุไฮโดรเจนและออกซิเจนในอัตราส่วน ๑ : ๘ โดยนํ้าหนัก เมื่อบริสุทธิ์มีลักษณะเป็นของเหลว ใส ไม่มีสี กลิ่น รส มีประโยชน์มาก เช่นใช้ดื่ม ชำระล้างสิ่งสกปรก, โบราณถือว่าเป็น ธาตุ ๑ ในธาตุ ๔ คือ ดิน นํ้า ไฟ ลม, ใช้เรียกสิ่งอื่นที่มีลักษณะเป็นนํ้าหรือเหลวเหมือนนํ้า เช่น นํ้าตา นํ้าปลา นํ้าส้ม
- เข้า หมายถึง ก. อาการที่เคลื่อนไปข้างในหรือทำให้เคลื่อนไปข้างใน เช่น เข้าบ้าน เข้าถํ้า เอาหนังสือเข้าตู้, เคลื่อนมาสู่, มาถึง, เช่น รถด่วนเข้า ๑๐ นาฬิกา พระศุกร์เข้า, สิง เช่น ผีเข้า เจ้าเข้า
- ลึก หมายถึง ว. ตํ่าลงไปจากขอบมากกว่าปรกติ เช่น ชามก้นลึก, ไกลตํ่าลงไปจากผิวหน้าหรือขอบบน เช่น ทะเลลึก นํ้าลึก เหวลึก, ไกลเข้าไปจากขอบเป็นต้น เช่น ป่าลึก ซอยลึก
- ศึก หมายถึง น. การใช้กำลังเข้าประหัตประหารกันอย่างรุนแรงระหว่างรัฐหรือประเทศตั้งแต่ ๒ รัฐหรือ ๒ ประเทศขึ้นไป เช่น ศึกชายแดน, การต่อสู้กันระหว่างบุคคลกับบุคคลหรือระหว่างพวกหนึ่งกับอีกพวกหนึ่ง เช่น ศึกล้างบาง ศึกล้างโคตร, โดยปริยายหมายถึงการเกิดขัดแย้งต่อสู้เป็นปฏิปักษ์ขึ้นในใจ เช่น ศึกในอก.
- บ้าน หมายถึง น. ที่อยู่ เช่น เลขบ้าน เจ้าบ้าน, สิ่งปลูกสร้างสำหรับเป็นที่อยู่อาศัย เช่น บ้านพักตากอากาศ บ้านเช่า, บริเวณที่เรือนตั้งอยู่ เช่น เขตบ้าน, หมู่บ้าน เช่น ผู้ใหญ่บ้าน, ถิ่นที่มีมนุษย์อยู่ เช่น สร้างเป็นบ้านเป็นเมือง.
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน สุภาษิตไทย ที่กล่าวว่า อย่าชักน้ำเข้าลึก อย่าชักศึกเข้าบ้าน
- บางประเทศในอดีตต้องเสียบ้านเสียเมือง เพราะมีขุนนางบางคน ชักน้ำเข้าลึก ชักศึกเข้าบ้าน ชักนำคนไม่ดีเข้ามา ทำให้เกิดปัญหา บางคนก็หวังให้มีการเปลี่ยนการปกครอง เพื่อให้ตัวเองได้เป็นใหญ่บ้าง ทำให้เกิดความเดือดร้อนไปทั่ว หากพ่ายแพ้ข้าศึก
- ประยุทธรู้ดีว่า ธรรมนัสเพื่อนของเขาเคยมีประวัติอาชญากรรม ขายยาไอซ์ แล้วโดนจับติดคุกที่ออสเตรเลียแต่ก็ยังชวนมาอยู่ด้วยกันที่บ้าน ชักน้ำเข้าลึก ชักศึกเข้าบ้านแท้ๆ
- ก่อนจะรับพนักงานเข้ามาทำงาน ตรวจสอบประวัติให้ดีก่อนนะ ไม่เช่นนั้นจะกลายเป็นการชักน้ำเข้าลึก ชักศึกเข้าบ้าน
- ชักน้ำเข้าลึก ชักศึกเข้าบ้าน. อดีตผอ.ข่าวกรองชำแหละแก๊ง'ชักศึกเข้าบ้าน'หวังเอาฝรั่งเสริมภาพลักษณ์ของตนเองให้ดูดีขึ้นลำดับสากล!
- เห็นคนไปด่า ลุงศรี กันจัง ลุงแกยังไม่ได้พูดชื่อเลย ทำไมรู้ว่า หมายถึงใคร ฉลาดไม่เบานะเราอะ ดูออกด้วยว่า ใครชักน้ำเข้าลึก ชักศึกเข้าบ้าน
- ผู้สื่อข่าวรายงานว่า นายศรีสุวรรณ จรรยา เลขาธิการ สมาคมองค์การพิทักษ์รัฐธรรมนูญไทย โพสต์ข้อความในเพจเฟซบุ๊ก ระบุว่า... นักการเมืองที่ชอบชักน้ำเข้าลึก ชักศึกเข้าบ้าน
- ศรีสุวรรณยื่นอัยการสูงสุดให้ศาลรธน.สั่ง"ธนาธร"หยุดพฤติการณ์ส่อชักน้ำเข้าลึกชักศึกเข้าบ้าน.
- สื่อมวลชนในหลายประเทศ และบรรยายสาธารณะ ซึ่งพฤติการณ์และการกระทำ-คำให้สัมภาษณ์ต่าง ๆ อาจเข้าข่าย “ชักน้ำเข้าลึก ชักศึกเข้าบ้าน”
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔