สำนวน ขี่ช้างจับตั๊กแตน ใช้ในการเปรียบเปรยถึง การลงทุนลงแรงหรือเวลาเป็นจำนวนมาก เพื่อทำในสิ่ง ที่จะได้รับผลตอบแทนกลับคืนมาจำนวนน้อยนิด ไม่คุ้มกับที่ลงทุนไป ไม่คุ้มค่าที่จะทำเป็นการกระทำที่ดูสูญเปล่า ไม่มีประโยชน์เสียเวลาโดยมักเป็นการกระทำของคนที่ไม่มีความฉลาด เฉลียวไม่มีความคิด หรือการวางแผนที่ดีพอ จนทำให้เสียทั้งเงินทุน เสียทั้งแรงงาน และ เสียทั้งเวลานั่นเอง หรือจะเรียกง่ายๆว่า ขาดทุนก็ได้
ที่มาและขยายความ
การนำช้างซึ่งเป็นสัตว์ที่ให้แรงมากมาทำงานที่ เบาอย่างไล่จับตั๊กแตนที่ไม่ค่อยมีค่ามากนักนั้น เป็นการใช้งานช้างผิดประเภท ซึ่งตามที่จริงช้างนั้นจะต้องไปใช้ในการลากสิ่งของที่มีขนาดใหญ่ ซึ่งจะให้ได้ค่าจ้างเป็นค่าแรงที่มากมายกว่าการที่จะนำมาขี่เพื่อไล่จับตั๊กแตน ซึ่งมีค่าน้อยมาก- ขี่ หมายถึง ก. นั่งเอาขาคร่อม, โดยปริยายหมายถึงนั่งไปในยานพาหนะ.
- ช้าง หมายถึง น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม เป็นสัตว์บกที่ใหญ่ที่สุด ในวงศ์ Elephantidae ผิวหนังหนา สีดำหรือดำอมเทา รับสัมผัสได้ไว ขนสีดำ จมูกยื่นยาวเรียกว่า งวง ปลายงวงมีจะงอยสำหรับจับสิ่งของ ขมับทั้ง ๒ ข้างมีรูเปิดของต่อมน้ำมัน จะมีน้ำมันไหลออกมาเมื่อถึงวัย ขาใหญ่เป็นลำ กินพืช มี ๒ ชนิด คือ ช้างเอเชียและช้างแอฟริกา.
- จับ หมายถึง ก. อาการที่ใช้มือแตะต้องสิ่งใดสิ่งหนึ่งตลอดจนกำไว้ยึดไว้
- ตั๊กแตน หมายถึง น. ชื่อแมลงหลายชนิด หลายสกุล และหลายวงศ์ ในอันดับ Orthoptera ลำตัวยาว มีขนาดต่าง ๆ กัน อาจมีปีกหรือไม่มีก็ได้ พวกที่มีปีกจะมี ๒ คู่ ปีกคู่หน้าค่อนข้างหนา ยาวและแคบ คู่หลังบางและกว้างพับอยู่ใต้ปีกคู่หน้า ปากเป็นชนิดกัดกิน ส่วนอกมีลักษณะต่างกันมาก อาจกว้างใหญ่ แคบ ยาว หรือสั้น ขาอาจเหมือนกันหมด หรือมีขาหน้าหรือขาหลังใหญ่กว่าคู่อื่น ๆ เช่น ตั๊กแตนผี [ Aularches miliaris (Linn.)] ในวงศ์ Acrididae ตั๊กแตนตำข้าว เช่น ชนิด Hierodula membranaceusBurmeister ในวงศ์ Mantidae ตั๊กแตนใบไม้ เช่น ชนิด Phyllium pulcherifolium Serville ในวงศ์ Phasmidae และตั๊กแตนกิ่งไม้ เช่น ชนิด Eurycnema versirubra (Serville) ในวงศ์ Phasmidae.
สำนวน “ขี่ช้างจับตั๊กแตนนั้น” ภาษาอังกฤษ
ขี่ช้างจับตั๊กแตนนั้น ตรงกับสำนวนภาษาอังกฤษที่ว่า “take a sledgehammer to crack (break) a walnut (nut)” ซึ่งแปลความหมายตรงตัวก็คือการที่ใช้ค้อนปอนด์ ขนาดใหญ่และมีน้ำหนักที่มากนั้นเอาไปทุบลูกวอลนัท เพื่อที่จะกินเนื้อข้างใน ซึ่งการใช้ค้อนขนาดใหญ่ทุบ วอลนัทนั้นจะทำให้วอลนัทแตกละเอียด และไม่สามารถกินเนื้อข้างในลูกวอลนัทได้ ทำให้เสียลูกวอลนัทไปโดยเปล่าประโยชน์ตัวอย่างการใช้งานสำนวน “ขี่ช้างจับตั๊กแตนนั้น”
สำนวน ขี่ช้างจับตั๊กแตนนั้น นั้นสามารถใช้ได้หลากหลายสถานการณ์ ดังตัวอย่างที่จะยกมาให้ได้อ่านกันดังต่อไปนี้- การซื้อรถยนต์เพื่อมาขับอูเบอร์ ไม่น่าจะคุ้มกัน นี่นายกำลัง “ขี่ช้างจับตั๊กแตนนั้น” อยู่นะประวิตร
- การลงทุนซื้อเรือดำน้ำมาเพื่อที่จะเอาไว้รบกับประเทศเพื่อนบ้านนั้นดูไม่คุ้มค่า เพราะว่าเดี๋ยวนี้เขารบกันด้วยการค้าหมดแล้ว รัฐบาลกำลัง “ขี่ช้างจับตั๊กแตน” อยู่แน่ ๆ
- การไล่จับคนขายหวยเกินราคานั้น เป็นกลยุทธแบบ “ขี่ช้างจับตั๊กแตน” อยู่แน่ เสียทั้งเวลา เสียทั้งแรงงาน
- การประชุมครั้งนี้เหมือนขี่ช้างจับตั๊กแตน เสียงบประมาณไปมากมายแต่หาข้อยุติไม่ได้
- การใช้คอมพิวเตอร์เปิดเพลงฟังนั้นเป็นการกระทำที่สิ้นเปลืองมาก เพราะว่าคอมพิวเตอร์กินไฟมาก ซึ่งเข้าข่าย “ขี่ช้างจับตั๊กแตน”
- โครงการขี่ช้างจับตั๊กแตน ผันน้ำยวมสู่เขื่อนภูมิพล ... ล้านลูกบาศก์เมตรต่อปี แต่หากพิจารณาอย่างรอบคอบ จะพบว่าต้นทุนและผลกระทบที่เกิดขึ้นนั้น ไม่ต่างอะไรกับการขี่ช้างจับตั๊กแตน
- โฆษกสามมิตร” แนะ เจ้าของเพลง-ผู้มีอำนาจหันหน้าหารือ อย่ารีบใช้ก.ม.ขู่ฟัน เผยถ้าเป็นตัวเองจะแต่งเพลง “ประเทศกูดี” ด้าน "ไพบูลย์ นิติตะวัน" ออกโรงห้าม คสช.อย่าเอาผิดหวั่นขี่ช้างจับตั๊กแตน ไม่ควรยกระดับเป็นเรื่องความมั่นคง.
- การซื้อรถมาขับในกรุงเทพนั้นดูไม่คุ้มค่า ไหนจะต้องหาที่จอด ไหนจะรถติด เราเห็นว่าการซื้อรถครั้งนี้ก็เหมือน การขี่ช้างจับตั๊กแตน
- “นิคม”อัดเลือกส.ว.เหมือนเล่นลิเก-ขี่ช้างจับตั๊กแตน ลั่นสังคมผิดหวังปมนาฬิกา “ณัฐวุฒิ”จี้ประกาศชัดจะไม่เลื่อนเลือกตั้ง
- การลงทุนปิดพื้นที่ทั้งจังหวัด เพื่อตรวจบาเสพติดของ ปปส ครั้งนี้ เป็นการ “ขี่ช้างจับตั๊กแตน” อย่างแท้จริง
- ครูฝ่ายปกครอง เรียกนักเรียนออกมาตรวจสอบทีละคน เพื่อหาว่าใครที่ใส่ถุงเท้ามีพื้นสีดำบ้าง เป็นการกระทำที่เข้าข่าย “ขี่ช้างจับตั๊กแตน” จริง ๆ แทนที่จะไปเน้นในด้านความรู้กลับเอาเวลามาทำอะไรที่ไร้สาระก็ไม่รู้